Shafrani (Latinisht Crocus Sativus) është një barishte bulbor që është gjetur në Europën Juglindore dhe Azinë Perëndimore, dhe ka shumë lloje, në Greqi rritet e eger , ku është njohur me emra të ndryshëm: Shafran, Mamluk,Kroko. Kultivimi sistematik zhvillohet në Kozan, një rajon që, sipas matjeve laboratorike, prodhon cilësi të shkëlqyeshme. Fakti që një nga erëza më të shtrenjtë në botë është i justifikuar edhe nga procesi të gjatë dhe i kërkuar të mbledhjes, përpunimit dhe tharjes se bimes dhe tjetri nga sasi të madhe të luleve të nevojshme për të marrë produktin përfunduar. Vlen të përmendet se më shumë se 150.000 lule shafrani janë të nevojshme për 1 kg shafran i thata.
Me origjinë “hyjnore”
Sipas mitologjisë greke, Zoti Hermes, ndërsa praktikon diskun, godet pa dashie në kokë per vdekje mikun e tije Kroko. Vuajtja e tije ishte aq e madhe sa ai vendosi qe ti jape atij pavdekësinë, transformoi trupin e tije të pajetë në një lule të bukur ngjyrë vjollcë dhe me gjakun e tijë në tre njolla të kuqe në zemër e lules.
Vetite e saj bimore kanë qenë të njohur që nga antikiteti. Grekët e lashtë hanin Shafranin për të luftuar pagjumësinë dhe efektet e pakëndshme të dehur, ndërsa egjiptianët e lashtë dhe romakët e përdornin ate për te ngjyrosur rroba. Përdorimi i tij kryesor, megjithatë, ishte në mjekësi. Thuhet se, Hipokrati, Dioskouridis dhe Galen e përdorurnin ate si një përbërës themelor në përgatitjet e ndryshme medicinale dhe të përbërë si një largues dhimbjeje, kundra temperatures, hipnotik dhe përforcues. Përdorimi i Krokos-it, megjithatë, duket se është perdorur nga Kleopatra, e cila e përdori atë si një përbërës në kozmetikë të saj.
Sa dobi ajo na sjell:
* Në tru përmbajtja komplekse e vitaminës B ndihmon në përmirësimin e funksionit të trurit dhe rritjen e kujtesës. Shkencëtarët besojnë se koktej i vitaminave dhe antioksidantëve që përmbahen, mund të mbrojnë gjithashtu kundër çmendurisë senile, si dhe sëmundjeve të Alzheimerit.
* Në Zemer Shafrani mund të veprojë si një mburojë për zemrën, pasi studimet e eksperimentuara tek kafshët kanë treguar se ndihmojnë në uljen e nivelit të kolesterolit dhe triglicerideve, duke parandaluar pllakën aterosklerotike. Kjo tregon se reduktimi i ngjarjeve kardiovaskulare në Valencia, Spanjë, ku konsumi i shafranit është i lartë.
*Në Stomak Tradicionalisht përdoret për të lehtësuar stomakun dhe ç’rregullimet e tretjes, pasi ajo forcon procesin e tretjes.
*Në Mushkëri Zierje e lules se Shafranit konsiderohet veçanërisht efektive për trajtimin e sëmundjeve të frymëmarrjes, të tilla si astma.
*Për lekuren Ajo konsiderohet një ilaç natyral për lëkurën dhe veçanërisht për trajtimin e akneve. Përveç kësaj, antioksidantë të lules se shafranit ofrojnë mbrojtje kundër radikalëve të lirë të cilat, ndër të tjera, shkaktojnë plakjen e parakohshme.
*Në jetën seksuale Që nga kohët e lashta, shafrani ka qenë i lidhur me dashurine dhe pjellorine. Sot ajo konsiderohet si një “armë” e fuqishme për të rritur pjellorinë mashkullore. Studimet tek kafshët kanë treguar se substancat antioksiduese përmirësojnë lëvizjen e spermës. Për gratë, përdorimi i saj në sasi të vogla duket të jetë në gjendje të rregullojë periudhën.
*Efekti anti-kancer Sipas studiuesve, ky veprim është për shkak të anti-oksidanteve, i cili duket se pengon rritjen dhe përhapjen e qelizave të kancerit.
Në treg
Tregtohet si erëza vjen në dy forma, në filamente ose pluhur. Gjithashtu qarkullon në preparate të ndryshme farmaceutike.
Në kuzhinë
Një sasi e vogël e shafranit është e mjaftueshme për të dhënë ngjyrë të verdhë ushqim, aromë të fortë dhe shije djegëse. Ajo i përshtatet e përkryer me oriz, makarona, patate, mish të bardhë, peshk, supave dhe salcat, duke kombinuar harmonine me erëza të tjera. por përdoret në ëmbëltore, në përgatitjen e ëmbëlsirave, dhe akullore. Nëse duam, ne mund ta perdorim shijen e saj dhe pije tona (çaj, kafe, qumësht, etj). Në çdo rast, përdorimi i saj duhet të bëhet në moderim, pasi sasia e madhe mund të ndryshojë shijen e ushqimit.
Efekte anësore
Perdorimi deri në 1.5gram çdo ditë është konsideruar i sigurt, por në doza mbi 5 gram/dita kur shafrani konsiderohet të jetë toksik për trupin. Është e kundërindikuar në individët me sëmundje hepatike ose renale, ndërsa konsumi i tepruar duhet të shmanget nga gratë shtatzëna ose te moshuarit.
